30 સપ્ટેમ્બર

દીપકભાઈ પ્ર. મેહતા (સપ્ટેમ્બર ૩૦, ૧૯૩૬ - મે ૨૮, ૨૦૦૪) ગુજરાતના એક જાણીતા કેળવણીકાર, પ્રકૃતિવિદ્, વિચારક, લેખક, કવિ અને ઊચ્ચ્કોટીના વક્તા હતા.

દીપકભાઈ પ્ર. મેહતા
જન્મની વિગત	૩૦ સપ્ટેમ્બર ૧૯૩૬  મુંબઈ
મૃત્યુની વિગત	૨૮ મે ૨૦૦૪  ભાવનગર
અભ્યાસ	વિનયન સ્નાતક, અનુસ્નાતક પદવી, બી. એડ., અનુસ્નાતક પદવી, એલ એલ બી, અનુસ્નાતક પદવી
અભ્યાસનું સ્થળ	તળાજા, મહુવા, ભાવનગર, મહારાજા કૃષ્ણકુમારસિંહજી ભાવનગર વિશ્વવિદ્યાલય
વ્યવસાય	શિક્ષક, આચાર્ય, પર્યાવરણવિદ્દ, કેળવણીકાર&Nbsp;

જીવનફેરફાર કરો

એમની વ્યયસાયિક કારકિર્દીનો મોટાભાગનો સમય (૧૯૭૩ થી ૧૯૮૯) તેઓ શ્રી દક્ષિણામુર્તિ સંસ્થા સાથે સંકળાયેલા રહ્યા હતા. તેમણે શ્રી દક્ષિણામુર્તિ સંસ્થાના સ્થાપક એવા ગિજુભાઈ બધેકાને સંપુર્ણ રીતે આત્મસાત કર્યા હતા એટલુંજ કહેવુ એ અનુચીત ગણાશે કેમકે ગિજુભાઈ બધેકાનુ સંપુર્ણ કાર્ય "બાલ્યાવસ્થા" ના ઘડતર સાથે સંકળાયેલ રહ્યુ છે જ્યારે દીપકભાઈએ એ કાર્યમાં એમના પોતાના મૌલીક પ્રયોગો કરીને "કુમારાવસ્થા" અને "કુમારાવસ્થા થી યુવાવસ્થા તરફ" પ્રગતી કરી રહેલા બાળકોના વ્યક્તિત્વ ઘડતર તરફ પોતાનું ધ્યાન કેન્દ્રીત કરેલુ. એ ઊંમરના બાળકોમાં બહુમુખી પ્રતિભાઓ અને "સ્વયં-શિસ્ત" વિકસે એ માટે તેઓ સતત પ્રયત્નશીલ રહેતા હતા. પોતાના જીવન માટે "દીપકના જીવનની મેળવણી - કવિતા, કુદરત, કેળવણી" એમનું સુત્ર હતું.

જન્મ અને કૌટુંબીક જીવનફેરફાર કરો

દીપકભાઈનો જન્મ મુંબઈમાં થયો હતો અને એમનું બાળપણ તળાજામાં વીત્યું હતું. દીપકભાઈના પત્નિનું નામ હેમલતાબેન હતું. એમના સંતાનોમાં જયાબેન, ક્રિષ્નાબેન, હીનાબેન અને પ્રણવભાઈ છે.

શિક્ષણફેરફાર કરો

દીપકભાઈએ પોતાનુ પ્રાથમિક શિક્ષણ ગુજરાત રાજ્યના ભાવનગર જિલ્લાના તળાજામાં લીધેલું. માધ્યમિક શિક્ષણ એમણે ગુજરાત રાજ્યના ભાવનગર જિલ્લાના મહુવા શહેરની શેઠ શ્રી એમ. એન. હાઇસ્કૂલમાં લીધેલું. મહુવામાં હાઈસ્કુલનો અભ્યાસ પુર્ણ્ કર્યા પછી તેઓ વધુ અભ્યાસ માટે ભાવનગર આવ્યા. "અંગ્રેજી સાહિત્ય" ને મુખ્ય વિષય તરીકે લઈને ભાવનગર યુનિવર્સીટીમાં બી.એ. તેમજ એમ.એ. કર્યુ અને એ દરમ્યાન ભાવનગરમાં આવેલ પ્રશ્નોરા નાગર જ્ઞાતિની બોર્ડીગ અહિચ્છત્ર સંસ્કાર કેન્દ્રમાં રહ્યા. પોતાના મનપસંદ ક્ષેત્ર - શિક્ષણ - તરફ આગળ વધવા માટે એમણે ભાવનગર યુનિવર્સીટીમાંથી બી.એડ. અને એમ.એડ્. ની ડિગ્રીઓ પણ મેળવી. તેઓ એ એલ.એલ.બી. ની ડિગ્રી પણ મેળવી હતી.

પોતે આર્ટ્સના વિધ્યાર્થી હોવા છતા, ફક્ત કુદરત પ્રત્યેના લગાવને કારણે જીવનનાં ઉત્તરાર્ધમાં (૬૬ વર્ષે) એમણે "મરીન સાયંસ" વિષયમાં પીએચ. ડી. ની ડીગ્રી પણ મેળવી હતી.

કારકિર્દીફેરફાર કરો

પિરમબેટના પર્યાવરણ સંરક્ષણ શિબિર દરમ્યાન દીપકભાઈ

દીપકભાઈએ પોતાની કારકિર્દીની શરુઆત પ્રાથમિક શીક્ષક તરીકે ગુજરાત રાજ્યના ભાવનગર શહેરમાં આવેલ શીશુવિહાર સંસ્થા અને આર. કે. કામાણી હાઈસ્કુલ - ઘરશાળા સંસ્થામાં કરેલ. એ પછી તે સન. ૧૯૭૩માં શ્રી દક્ષીણામુર્તી સંસ્થાના અધ્યાપન મંદિર - પ્રિ.પી.ટી.સી. કોલેજમાં આચાર્ય તરીકે જોડાયા અને ૧૯૭૬માં તેઓ શ્રી દક્ષીણામુર્તી વિનય મંદીરના આચાર્ય પદે નિયુક્ત થયા. ૧૯૮૯માં એમણે શ્રી દક્ષીણામુર્તી વિનય મંદીરના આચાર્ય પદેથી સ્વૈચ્છીક રીતે રાજીનામું આપ્યું.

ગુજરાત પાઠ્યપુસ્તક મંડળમાટે ગુજરાતી, ગણીત અને પર્યાવરણ વિષયનાં લેખક તરીકે કાર્ય કર્યુ. પીરમબેટના પર્યાવરણ સંરક્ષણ, પર્યાવરણ સુધારણા, વનીકરણ, અને જળસંગ્રહ બાબતે શિબિરો પીરમબેટ પર જ યોજેલ. એ ઊપરાંત એમણે દરીયાઈ કાચબાના સંરક્ષણ માટે હાથબ અને પીરમબેટ પર દરિયાઈ-કાચબા ઉછેર કેન્દ્રો સ્થાપ્યા. આ દરિયાઈ-કાચબા ઉછેર કેન્દ્રોમાં મુખ્યત્વે ઓલિવ રિડલી દરીયાઈ કાચબા અને લીલા દરીયાઈ કાચબાની પ્રજાતીઓ ને બચાવવા ખુબ જ પ્રયત્ન કરવામાં આવ્યો.

દેહાંતફેરફાર કરો

ભાવનગરના કૃષ્ણકુમારસિંહજી એવન્યુના ગીતાચોક પર આવેલ અહિચ્છત્ર સંસ્કાર કેન્દ્રમાં એક્ષેલ ઇંડસ્ટ્રીઝ દ્વારા ૨૮મી મે, ૨૦૦૪ના દિવસે વિદ્યાર્થીઓમાટે ઊનાળુ વેકેશન કારકિર્દી માર્ગદર્શન શિબિરનું આયોજન કરાયેલ હતુ. સાંજે એ જ્ગ્યાએ એકઠા થયેલા વિદ્યાર્થીઓ અને વાલીઓની સભાને દીપકભાઈ સંબોધી રહ્યા હતા અને પોતાના વ્યક્તવ્ય દરમ્યાન જ એ ઢળી પડ્યા. એમને હોસ્પીટલ લઇ જવામાં આવ્યા પરંતુ બચાવી શકાયા નહી આમ હૃદયરોગના હુમલાથી એમનું અવસાન થયું.